Wstęp: płynność jako najdroższy deficyt w polskim biznesie

Choć polscy przedsiębiorcy przeszli już przez niejeden kryzys, dopiero ostatnie lata – po pandemii COVID-19, inwazji Rosji na Ukrainę i skutkach inflacyjnego galopu – pokazały skalę zagrożenia związanego z utrzymaniem płynności finansowej w sektorze MŚP.

Dziś to nie inwestycje, technologie czy nowe rynki są priorytetem – ale utrzymanie bieżących operacji, zabezpieczenie wynagrodzeń i regulowanie zobowiązań w warunkach napięć finansowych. W tym kontekście dotacje, niegdyś utożsamiane głównie z rozwojem, zyskują nową funkcję: instrumentu stabilizacji.

Jakie możliwości oferują dziś fundusze unijne firmom zmagającym się z zaburzeniami płynności? Które programy dają realne wsparcie w zakresie kapitału obrotowego? I wreszcie: jak podejść do tematu racjonalnie – z punktu widzenia ekonomisty?

1. Czym jest płynność finansowa i dlaczego warto ją dotować?

Z punktu widzenia teorii ekonomii, płynność to zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania zobowiązań krótkoterminowych. Można ją mierzyć na wiele sposobów – poprzez wskaźniki finansowe (current ratio, quick ratio), rotację należności i zobowiązań, ale także poprzez ocenę realnej dostępności środków w kasie czy na rachunku bankowym.

W ujęciu mikroekonomicznym, utrata płynności to często punkt krytyczny, który poprzedza upadłość. Co istotne, firmy nie upadają z powodu „braku zysków”, ale z braku gotówki. To zaburzenie przepływów pieniężnych (cash flow), nie rentowności, jest najczęstszą przyczyną utraty zdolności do kontynuowania działalności.

Dlaczego więc płynność zasługuje na wsparcie dotacyjne?

Bo w warunkach zaburzonej koniunktury:

• zatory płatnicze się nawarstwiają – jeden nieuregulowany przelew wciąga kolejne firmy w spiralę niemożności,
• dostępność finansowania bankowego spada – firmy z problemami płynnościowymi nie przechodzą scoringów kredytowych,
• rosną koszty pieniądza – WIBOR + marża + prowizje czynią finansowanie zewnętrzne nieopłacalnym.

Dotacja jest w tym układzie interwencją fiskalną w mikroekosystem przedsiębiorstwa. Jej celem nie jest finansowanie rozwoju, ale utrzymanie struktury gospodarczej i ochrona miejsc pracy.

2. Dotacje na płynność – przegląd dostępnych instrumentów

2.1. Kredyt technologiczny (FENG)

Choć nominalnie przeznaczony na wdrażanie nowych technologii, kredyt technologiczny oferuje formę dotacji w postaci premii technologicznej, która może pokrywać część kosztów bieżących, np. wynagrodzenia, media, najem, pod warunkiem że są powiązane z wdrożeniem innowacji.

Zalety:

• realna gotówka do wykorzystania w firmie,
• dotacja w formie umorzenia części kredytu,
• duża elastyczność w kosztach pośrednich.

Wady:

• wysoki próg wejścia (business plan, zdolność kredytowa),
• duży udział środków własnych.

2.2. Pożyczki preferencyjne (np. BGK)

Instrumenty typu:

• Pożyczka płynnościowa POIR,
• Pożyczka unijna obrotowa,
• Kredyt ekologiczny z komponentem kosztów operacyjnych

są dostępne regionalnie lub centralnie. Ich kluczową cechą są niższe koszty finansowania, wydłużone okresy karencji i brak zabezpieczeń rzeczowych.

2.3. Dotacje z KPO (Krajowy Plan Odbudowy)

KPO przewiduje środki na modernizację i cyfryzację MŚP, ale w wielu działaniach dopuszcza także finansowanie kosztów operacyjnych przez pierwsze miesiące po wdrożeniu projektu. Oznacza to możliwość „przemycenia” elementów płynnościowych w projektach inwestycyjnych.

2.4. PARP i działania miękkie

W programach takich jak Bony na cyfryzację, internacjonalizację, zieloną transformację można ująć koszty:

• usług doradczych,
• wynagrodzeń personelu wewnętrznego,
• szkoleń i ekspertyz.

To dobra okazja, by przekierować wydatki, które i tak są ponoszone, w stronę finansowania zewnętrznego.

3. Kiedy dotacja ratuje firmę – a kiedy tylko maskuje problem?

Tu wchodzi myślenie ekonomiczne: nie każda płynność jest pożądana, a nie każda dotacja jest zdrowa.

Dotacja jako sztuczne oddychanie

Firmy, które:

• mają przewlekłe straty operacyjne,
• nie mają modelu biznesowego, a tylko strukturę kosztową,
• korzystają z dotacji tylko po to, by „przetrwać do następnej”,

de facto nie powinny być beneficjentami wsparcia publicznego. To przypadek, w którym dotacja konserwuje nieefektywność i przesuwa w czasie nieuniknione.

Dotacja jako inwestycja w stabilizację

Z kolei firma, która:

• ma zatwierdzone kontrakty, ale zator płatniczy po stronie odbiorcy,
• musi utrzymać personel do realizacji zamówienia,
• planuje ekspansję, ale ma czasowe problemy z przepływami,

jest idealnym beneficjentem dotacji płynnościowej. Publiczny zastrzyk finansowy zwiększa jej zdolność przetrwania i wrócenia na tor wzrostu.

4. Czy można „ubrać” dotację rozwojową w płynność?

Tak – ale trzeba robić to mądrze, logicznie i zgodnie z wytycznymi. Poniżej kilka pomysłów:

Scenariusz 1: Koszty osobowe

Firma zatrudnia informatyków do wdrożenia CRM – zamiast wypłacać ich z bieżącej gotówki, finansuje ich wynagrodzenia z dotacji.

Scenariusz 2: Środki trwałe z amortyzacją

Kupujesz sprzęt komputerowy lub maszynę – koszt zakupu finansuje dotacja, a Ty unikasz wypływu gotówki.

Scenariusz 3: Wydatki miękkie z szybką refundacją

Realizujesz szkolenie lub doradztwo w modelu prefinansowania i od razu odzyskujesz gotówkę, którą możesz przeznaczyć na bieżące koszty.

5. Rekomendacje: jak podejść do tematu płynności z głową?

Myśl jak CFO, nie jak księgowy

Księgowy myśli o zgodności dokumentów, dyrektor finansowy myśli o przepływach. W ocenie dotacji najpierw zapytaj:

• Czy ta dotacja zmniejszy moje wypływy gotówki w najbliższych 3–6 miesiącach?
• Czy zwiększy moje przychody lub zmniejszy zobowiązania?

Jeśli tak – warto.

 Rysuj mapę cashflow

Zrób analizę przepływów: co miesiąc, kwartał, pół roku. Określ punkty krytyczne i szukaj dotacji, które w tych punktach zmniejszają Ci presję operacyjną.

Nie czekaj na moment kryzysu – działaj zawczasu

Dotacja to proces: analiza, nabór, ocena, umowa, wdrożenie, refundacja. Nie ratuje się firmy z dnia na dzień – trzeba działać z wyprzedzeniem.

6. Studium przypadku: mała firma usługowa

Firma X: 14 pracowników, branża IT, Gdańsk

W 2023 r. traci 2 kontrakty zagraniczne. Brakuje 60 tys. zł miesięcznie na utrzymanie personelu. Firma:

• Aplikuje o dotację z PARP na automatyzację procesów (250 tys. zł),
• Ujmuje w projekcie wynagrodzenia personelu wdrażającego system + sprzęt komputerowy,
• W ciągu 3 miesięcy otrzymuje refundację 110 tys. zł,
• Zatrudnienie zostaje utrzymane, a po 4 miesiącach firma wraca na ścieżkę rozwoju.

7. Co z podatkami i księgowością?

Wydatki pokrywane z dotacji nie są kosztem uzyskania przychodu, ale mogą wpływać pozytywnie na wskaźniki płynności, EBITDA, ROE.

Warto pracować z doradcą, który potrafi ułożyć projekt w sposób nie tylko zgodny, ale też finansowo opłacalny.

8. Zakończenie: dotacje jako ekonomiczny wentyl bezpieczeństwa

Dotacje, odpowiednio zaplanowane i wykorzystane, nie są „darmowym pieniądzem z Unii”, ale narzędziem zarządzania ryzykiem i przepływami finansowymi w firmie.

W czasach, gdy:

• kapitał prywatny drożeje,
• klienci opóźniają płatności,
• banki zamykają się na MŚP,

dotacja może być dźwignią, która zdecyduje o „być albo nie być” wielu przedsiębiorstw.

1. dotacje unijne dla firm
2. kryzys płynności finansowej
3. wsparcie dla firm z problemami
4. finansowanie kapitału obrotowego
5. dotacje na utrzymanie firmy
6. płynność finansowa MŚP
7. pomoc unijna dla przedsiębiorców
8. środki unijne na przetrwanie
9. FENG dotacja płynnościowa
10. programy wsparcia dla firm
11. dotacje a cash flow
12. jak poprawić płynność firmy
13. zarządzanie płynnością w kryzysie
14. ratowanie firmy dotacją
15. unijne środki na wynagrodzenia
16. dotacje w czasie recesji
17. fundusze europejskie na bieżące koszty
18. płynność a upadłość
19. kiedy dotacja ratuje firmę
20. dotacje na utrzymanie zatrudnienia
21. dotacje w obliczu kryzysu
22. programy BGK dla przedsiębiorców
23. dotacje z KPO na działalność
24. pomoc publiczna a płynność
25. jak finansować koszty operacyjne
26. unijne wsparcie dla sektora MŚP
27. dotacje dla firm usługowych
28. finansowanie kosztów pośrednich
29. stabilność finansowa dzięki dotacjom
30. bezpieczna firma z dotacją