Nowa perspektywa finansowa UE 2021–2027: szansa, którą warto wykorzystać

Unia Europejska od dekad wspiera rozwój gospodarczy, społeczny i technologiczny państw członkowskich, a fundusze strukturalne i inwestycyjne stanowią jedno z głównych narzędzi tej polityki. W latach 2021–2027 Polska otrzyma do dyspozycji ponad 76 miliardów euro – to największy pakiet finansowy w historii naszego członkostwa we Wspólnocie. Jakie cele stoją za nowym okresem finansowania? Kto może skorzystać i na jakich zasadach? Jakie programy będą kluczowe? O tym wszystkim przeczytasz w niniejszym artykule.

Fundusze UE 2021–2027 w liczbach

Ile środków trafi do Polski?

Nowa perspektywa finansowa to ogromna szansa dla Polski. Nasz kraj otrzyma:

• 72,2 mld euro w ramach polityki spójności,
• 3,8 mld euro z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji,
• dodatkowe środki z instrumentów centralnych UE (np. Horizon Europe, LIFE, CEF) dostępne w drodze konkursów.

Warto zaznaczyć, że około 60% środków trafi do programów krajowych, a 40% do programów regionalnych, zarządzanych przez urzędy marszałkowskie.

Główne cele nowej perspektywy

Co Unia chce osiągnąć do 2027 roku?

Unijne środki nie są „darmowymi pieniędzmi” – są inwestycją w transformację Europy w kierunku zrównoważonego rozwoju, innowacyjności i cyfryzacji. W Polsce główne priorytety to:

• wzrost innowacyjności przedsiębiorstw i wspieranie badań,
• zielona transformacja – efektywność energetyczna, OZE, walka z emisjami,
• cyfryzacja administracji i firm,
• spójność społeczna i regionalna – wyrównywanie szans,
• rozwój kompetencji – szkolenia, aktywizacja zawodowa,
• transformacja regionów górniczych, w szczególności Śląska.

Programy krajowe 2021–2027

Jakie programy będą miały największy wpływ na gospodarkę?

W ramach funduszy strukturalnych Polska uruchomiła kilka flagowych programów krajowych:

FEnIKS – Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko

Budżet: 25,1 mld euro

Główne cele:

• Rozwój transportu publicznego (kolej, drogi lokalne),
• Ochrona powietrza, wody i przyrody,
• Efektywność energetyczna budynków i OZE.

FENG – Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki

Budżet: 8 mld euro

Dla kogo: przedsiębiorstwa, konsorcja B+R, instytuty naukowe

Zakres wsparcia:

• Prace badawczo-rozwojowe,
• Cyfryzacja i automatyzacja procesów,
• Rozwój start-upów i internacjonalizacja.

FERS – Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego

Budżet: 4,3 mld euro

Zakres:

• Kształcenie zawodowe i kompetencje przyszłości,
• Równy dostęp do usług społecznych i zdrowotnych,
• Projekty aktywizujące osoby bezrobotne.

FERC – Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy

Budżet: 2 mld euro

Cele:

• Rozwój e-administracji,
• Infrastruktura szerokopasmowa,
• Cyberbezpieczeństwo,
• Edukacja cyfrowa.

FEPW – Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej

Budżet: 2,5 mld euro

Regiony: podkarpackie, podlaskie, lubelskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie (z wyłączeniem Warszawy)

Wsparcie dla: infrastruktury, biznesu, transportu i turystyki.

Fundusz Sprawiedliwej Transformacji – szansa dla Śląska

Sprawiedliwa transformacja – nie tylko ekologia

Regiony węglowe, takie jak Śląsk, stoją przed ogromnym wyzwaniem – odejściem od gospodarki opartej na węglu. Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (FST) wspiera ten proces, finansując:

• dywersyfikację działalności firm górniczych,
• nowe miejsca pracy w zielonych sektorach,
• przebranżowienie i szkolenia dla pracowników,
• inwestycje w OZE, efektywność energetyczną i rekultywację terenów pokopalnianych.

Budżet FST w Polsce to 4,4 mld euro, a województwo śląskie otrzyma największy udział tych środków.

Programy regionalne – rozwój lokalny w rękach samorządów

Każde województwo opracowało własny regionalny program operacyjny, odpowiadający na lokalne potrzeby. Przykładowo:

• Województwo mazowieckie – inwestycje w cyfryzację, edukację i OZE,
• Śląskie – wsparcie dla MŚP, przemysłu czasu wolnego, rewitalizacja poprzemysłowa,
• Pomorskie – transport miejski, adaptacja do zmian klimatu, bioróżnorodność.

Kto może ubiegać się o dotacje?

Nowa perspektywa jest otwarta dla szerokiego kręgu beneficjentów:

• Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP),
• Duże przedsiębiorstwa – głównie w FENG, FEnIKS,
• Instytucje publiczne – szkoły, szpitale, JST, uczelnie,
• NGO – fundacje, stowarzyszenia,
• Konsorcja naukowo-biznesowe.

Wymagania formalne i ocena merytoryczna

Wnioskodawcy muszą spełnić kryteria formalne (np. brak zaległości wobec ZUS/US) i kryteria merytoryczne, które mogą obejmować:

• innowacyjność rozwiązania,
• wpływ na środowisko,
• potencjał do wdrożenia,
• zgodność z politykami UE (równość, środowisko, dostępność).

Zasada „Nie czyń poważnych szkód” (DNSH)

Jednym z warunków przyznania wsparcia jest zgodność z zasadą DNSH – czyli projekty nie mogą znacząco szkodzić środowisku. Dotyczy to:

• emisji gazów cieplarnianych,
• zanieczyszczenia powietrza i wód,
• bioróżnorodności,
• zużycia zasobów naturalnych.

Projekt musi zawierać ocenę wpływu na środowisko i – w razie potrzeby – plan łagodzenia skutków.

Jak przygotować się do pozyskania funduszy?

Krok po kroku – skuteczna ścieżka aplikacyjna

1. Zidentyfikuj potrzeby swojej organizacji
2. Zastanów się, co chcesz osiągnąć – rozwój produktu, modernizacja, ekspansja?
3. Sprawdź dostępne programy i działania
4. Przejrzyj funduszeeuropejskie.gov.pl lub skontaktuj się z punktem informacyjnym.
5. Zbierz dokumentację
6. W tym: biznesplan, prognozy finansowe, dokumenty rejestrowe, opinie techniczne.
7. Napisz wniosek
8. Opisz cele projektu, harmonogram, wskaźniki, wpływ społeczny/środowiskowy.
9. Złóż wniosek w systemie online
10. W terminie określonym w dokumentacji konkursowej.
11. Reaguj na uwagi i podpisz umowę
12. W razie potrzeby uzupełnij dokumenty i podpisz umowę o dofinansowanie.

Co z dotacjami po 2027 roku?

Choć obecna perspektywa kończy się w 2027 roku, część środków będzie wydatkowana do 2029 roku. Jednocześnie trwają już prace nad kolejnym okresem 2028–2035, który będzie kontynuacją „zielonej transformacji”, cyfryzacji i polityki innowacyjności.

Podsumowanie

Nowy okres finansowania 2021–2027 to historyczna szansa dla Polski. Dzięki funduszom unijnym możliwa będzie modernizacja przedsiębiorstw, rozwój cyfrowy, podnoszenie kwalifikacji, a także sprawiedliwa transformacja regionów górniczych. Aby w pełni skorzystać z tych możliwości, warto śledzić harmonogramy naborów, przygotować dokumentację i – jeśli trzeba – skorzystać ze wsparcia profesjonalistów.

fundusze unijne 2021-2027

nowa perspektywa finansowa UE

dotacje unijne dla firm

programy operacyjne 2021-2027

fundusze europejskie Polska

jak zdobyć dotację unijną

program FENG dla przedsiębiorców

dotacje dla MŚP

fundusze na innowacje

wsparcie dla biznesu z UE

dotacje dla samorządów

Fundusz Sprawiedliwej Transformacji

programy regionalne UE

dotacje na cyfryzację

fundusze na zieloną energię

środki unijne dla organizacji

fundusze UE Śląsk

dotacje z programu FEnIKS

wsparcie dla edukacji z UE

projekty unijne 2021–2027

finansowanie OZE z funduszy

program FERS dotacje

fundusze europejskie dla NGO

wsparcie unijne dla szpitali

nabory wniosków o dotację

dofinansowanie na innowacje

programy UE dla start-upów

fundusze UE dla uczelni

dotacje z programu FERC

e-administracja finansowana z UE

środki unijne dla Polski

projekty unijne dla przedsiębiorców

dotacje na rozwój firmy

cyfrowa transformacja z funduszy

fundusze UE dla Polski Wschodniej

rozwój regionalny z UE

dotacje unijne na szkolenia

dofinansowanie na B+R

wsparcie na transformację energetyczną

fundusze europejskie krok po kroku

umowa partnerstwa 2021-2027